بیمه مسئولیت ، بخشی از سیستم بیمههای عمومی است. بیمه مسئولیت ،که به طور مستقیم در تنظیم روابط اجتماعی افراد جامعه، شناخت افراد از حقوق و مسئولیت‌‌های یکدیگر و تأمین امنیت حرفهای مشاغل و فعالیت‌‌ها، تاثیر گذار میباشد. بیمه مسئولیت ،در این مقاله به معرفی انواع بیمه مسئولیت می‌پردازیم.
لزوم خرید بیمه مسئولیت
هر فرد به فراخور نقش اجتماعی خود و فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد ممکن است به سایر افراد صدمه جانی یا مالی وارد کند؛ همانطور که می‌دانید فرد در برابر این آسیب وارد شده «مسئول» است؛ و باید خسارت وارد شده را جبران نماید. گاهی ممکن است زیان‌های وارد شده با افراد ثالث بسیار سنگین و پر هزینه و حتی گاهی جبران ناپذیر باشد. ما می‌توانیم با خرید بیمه مسئولیت جبران این خسارت‌ها را به شرکت بیمه منتقل کنیم.
به صورت کلی با اینکه بیمه مسئولیت ، جبران کننده خطرات و زیان‌های رخ داده برای اشخاص ثالث است، اما بیمه‌گذار با توجه به جبران خسارت از سوی بیمه‌گر (شرکت بیمه) در زمان فعالیت خود، آرامش و اطمینان خاطر بیشتری خواهد داشت.
با توجه به اینکه نقش و مسئولیت ما در جامعه بسیار متنوع است؛ می‌توان بیمه مسئولیت ، را به شاخه‌های بسیار متنوعی تقسیم کرد، اما با توجه به میزان استقبال و استفاده مردم از تعداد نسبتا محدودی از بیمههای مسئولیت و عدم آشنایی با شاخه‌های دیگر آن، شرکت‌های بیمه هم بطور معمول تعداد کمی از این پوشش‌ها را به مردم می‌فروشند.
انواع بیمه مسئولیت
1) بیمه مسئولیت عمومی
در صورتی که در اثر فعالیت روزمره فرد یا افراد، خسارت و زیان جانی و مالی به اشخاص ثالث وارد شود، مطابق قانون، عامل زیان مسئول شناخته می‌شود و آن را مسئولیت عمومی می‌نامند. بیمههای مسئولیت عمومی به منظور پوشش این موارد صادر می‌شوند.
هر یک از شرکت‌های بیمه بنا به استقبال مشتریان خود ممکن است شاخه‌های متفاوتی از بیمه مسئولیت عمومی را پوشش دهند. در اینجا به برخی از انواع بیمه مسئولیت عمومی که بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند به اختصار اشاره می‌کنیم:
بیمه عملیات ساختمانی
در این بیمه نامه مسئولیت کارفرمایان در ارتباط با زیان‌های مالی و صدمات جسمانی وارد به اشخاص ثالث در اجرای عملیات ساختمانی که ناشی از هر یک از عملیات تخریب، گودبرداری، پی کنی، نصب اسکلت فلزی و سایر کارهای عمرانی است، تحت پوشش میباشد.بیمه مسئولیت ، با این بیمه مسئولیت کارفرما و کلیه عوامل اجرایی به طور مشترک در مقابل اشخاص ثالث، تحت پوشش قرار می‌گیرد.
بیمه تمام خطر پیمانکاران (C.A.R)
بیمه تمام خطر پیمانکاران بیمهای است برای پروژههای در حال احداث عمرانی و ساختمانی و خسارتهای فیزیکی، غیر قابل پیش‌بینی و ناشی از حوادث در حین اجرای پروژههای عمرانی و زیر بنایی و عملیات ساختمانی انواع سازه از قبیل ساختمانهای مسکونی، اداری، برج‌‌ها، کارخانجات، سیلوها، راه‌ها، راه آهن، فرودگاه، سدها، پروژههای آبیاری و زهکشی، تونل‌ها، پل‌‌ها، لوله کشی فاضلاب، مخازن آب، موج شکن‌‌ها و مانند آن را تحت پوشش قرار می‌دهد.بیمه مسئولیت ، به عبارت دیگر این بیمه کلیه خسارات و زیان‌های وارد شده به اموال بیمه‌شده را به هر علت به جز مواردی که مشخصاً در بیمه‌نامه مستثنی شده، جبران مینماید.
بیمه مسئولیت آتش سوزی
بیمههای آتش سوزی خسارتهای وارد شده به اشخاص ثالث که در اثر گسترش دامنه آتش سوزی و انفجار در مجاورت محل وقوع حادثه است، و سبب ورود خسارات مالی و جانی به اشخاص ثالث میگردد را تحت پوشش قرار نمی‌دهد؛بیمه مسئولیت ، اما بیمه مسئولیت مدنی ناشی از آتش سوزی، کلیه زیان‌های ناشی از خطراتی همچون آتش سوزی، انفجار، ترکیدگی لوله‌های آب و ضایعات آب وارد به اشخاص ثالث را جبران خواهد نمود.
بیمه مسئولیت جامع شهرداری
این بیمه‌نامه برای جبران تمام خسارتهای مالی و صدمات جانی ناشی از خطرات احتمالی عملیات عمرانی، زیر بنایی و … که تحت نظارت شهرداری انجام می‌شود، صادر می‌شود.
بیمه مسئولیت تابلوهای تبلیغاتی
این بیمه‌نامه برای جبران تمام خسارتهای مالی و صدمات جانی ناشی از خطرات احتمالی نصب و نگهداری تابلوهای تبلیغاتی در قبال اشخاص ثالث صادر می‌شود.
بیمه مسئولیت مجموعههای ورزشی
در صورتی که افراد در زمان حضور و استفاده از اماکن ورزشی همچون استخرها، سالنهای ورزشی و بدنسازی و انجام تمرینات و مسابقات، دچار حادثه منجر به نقص عضو، صدمات جسمانی و یا فوت شوند و مدیریت مجموعه، طبق قوانین، مسئول جبران خسارت وارد شده شناخته شود، خسارت جبران میگردد. در این حالت مناسب‌‌ترین راه برای جبران غرامت حوادث پیش‌بینی نشده، تهیه بیمه‌نامه مسئولیت مدنی مجموعههای ورزشی است.
بیمه مسئولیت شکارچیان و محیط بانان
بر اساس شرایط این بیمه مسئولیت ، شكارچیان و محیط بانان در صورتی که مجوز قانونی برای فعالیت داشته باشند، در برابر حوادثی که هنگام شكار یا انجام وظایف محیط بانی برای اشخاص ثالث به وجود آید، تحت پوشش بیمهای قرار میگیرند.
بیمه مسئولیت رایانه
این بیمه‌نامه کلیه خسارتهای فیزیکی وارد به رایانه اعم از آتش سوزی، انفجار، سیل، طوفان، زلزله، نشست و رانش زمین، سقوط از بلندی، برخورد جسم خارجی، نفوذ مایعات به داخل اجزا، حمل و جابجایی در محل موردبیمه مسئولیت ،نوسانات جریان الکتریسته و سرقت با شکست حرز را حداکثر تا مقدار ارزش رایانه، تحت پوشش قرار می‌دهد.
بیمه مسئولیت حیوانات خانگی
این بیمه‌نامه کلیه هزینه‌ها و خسارتهای نگهداری از حیوانات خانگی از جمله پرداخت هزینههای حوادث در اثر حمل و نقل، بیماری، سرقت، زایمان و سخت زایی، هزینههای جراحی و بیمارستانی حیوانات خانگی را تحت پوشش قرار می‌دهد. داشتن شناسنامه و میکروچیپ برای حیوانات خانگی از الزامات اولیه برای خرید این بیمه مسئولیت ، میباشد.
بیمه مسئولیت مدیران مراکز آموزشی
بیمه مسئولیت ، افرادی که در مراکز آموزشی درحال کار یا تحصیل هستند، بر عهده مدیران این مراکز میباشد. از این رو در صورتی که برای یکی از افراد در زمان حضور در مرکز آموزشی اتفاقی رخ دهد، خسارات آن بر عهده مدیران مراکز میباشد. بیمه مسئولیت مدیران مراکز آموزشی به منظور پوشش خسارتهای جانی احتمالی برای افراد در مراکز آموزشی صادر می‌شود.
بیمه مسئولیت مدیران اردوها
بیمه مسئولیت ، افرادی که در اردو هستند، بر عهده مدیر برگزارکننده اردو است. از این رو در صورتی که برای یکی از افراد در اردو اتفاقی رخ دهد، خسارات آن بر عهده مدیران اردو میباشد. بیمه مسئولیت مدیران اردوها به منظور پوشش خسارتهای جانی احتمالی برای افراد در اردوها صادر می‌شود.
بیمه مسئولیت مستأجر در مقابل موجر
مسئولیت نگهداری مورد اجاره در طول مدت قرارداد اجاره بر عهده مستأجر میباشد.بیمه مسئولیت ، بیمه مسئولیت مستأجر در مقابل موجر، برای پوشش خسارات مالی احتمالی است که در زمان اجاره برای مورد اجاره ممکن است رخ دهد.
2) بیمه مسئولیت حرفه ای
هر فرد به تبع شغل و حرفه خود ممكن است موجب بروز خسارت جانی و یا مالی برای افراد مرتبط با حرفه خود شود. بیمههای مسئولیت حرفهای متعهد جبران خسارتهای ناشی از شغل و حرفه افراد به دیگران است.
همانند سایر شاخه‌های بیمه، هر یک از شرکت‌های بیمه بنا به استقبال مشتریان خود ممکن است شاخه‌های متفاوتی از بیمه مسئولیت حرفهای را پوشش دهند در اینجا به برخی از انواع بیمه مسئولیت حرفهای که بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند به اختصار اشاره می‌کنیم:
بیمه مسئولیت حرفهای پزشکان
بیمه مسئولیت حرفهای پزشکان متعهد است خسارت بدنی وارد به بیماران که ناشی از مسئولیت پزشک به علت اشتباه، غفلت یا قصور پزشک در تشخیص، معالجه، مداوا، اعمال جراحی و به طور کلی انجام امور پزشکی دچار صدمات جسمانی شده و یا فوت شوند، را جبران نماید.بیمه مسئولیت ، بیمه‌نامه مسئولیت حرفهای پزشکان بر اساس قانون مسئولیت مدنی و قوانین و مقررات نظام پزشکی کشور تهیه و تدوین گردیده است.
بیمه مسئولیت حرفهای پیراپزشکان
با توجه به ضرورت تأمین حرفهای پرستاران، بهیاران، تکنسینهای بیهوشی و اتاق عمل، تکنسینهای رادیولوژی، سی‌تی‌اسکن و M.R.I و نیز کارشناسان و تکنسینهای آزمایشگاه، نوارنگاری و C.S.R، این بیمه به منظور جبران خسارات ناشی از مسئولیت پیراپزشکان صادر می‌شود.
بیمه مسئولیت حرفهای مهندسین
این بیمه‌نامه برای پوشش خسارت جانی و مالی وارد به مالکین ساختمان‌ها، اشخاص ثالث (شامل همسایگان، عابرین و …) و کارکنان اجرایی پروژه ساختمانی، ناشی از مسئولیت حرفهای مهندسین طراح، محاسب و ناظر ساختمان که عضو سازمان نظام مهندسی و دارای پروانه اشتغال از وزارت مسکن و شهرسازی و شماره امضا شهرسازی از شهرداری می‌باشند، عرضه شده است.
بیمه مسئولیت حرفهای دلالان رسمی
این بیمه مسئولیت ، به منظور جبران خسارتهای مالی احتمالی ناشی از مسئولیت دلالان رسمی بیمه صادر می‌شود.
بیمه مسئولیت حرفهای نمایندگان بیمه
این بیمه به منظور جبران خسارتهای مالی احتمالی ناشی از مسئولیت نمایندگان بیمه صادر می‌شود.
بیمه مسئولیت حرفهای پارکینگ
در صورت وقوع حادثه و بروز خسارت برای افراد استفاده‌کننده از پارکینگ‌های عمومی و خصوصی خودرو، ممکن است مسئولیت خسارت بر عهده صاحبان پارکینگ باشد. این بیمه مسئولیت ، کلیه خسارتهای رخ داده در پارکینگ‌های عمومی و خصوصی را جبران مینماید.
بیمه مسئولیت حرفهای تورها
در صورت بروز حادثه برای هر یک از مسافران تورها، خسارات آن بر عهده صاحبان آژانس مسافرتی برگزارکننده تور میباشد. بیمه مسئولیت ،بیمه مسئولیت آژانس‌های مسافرتی (ویژه تورهای سیاحتی-زیارتی) به منظور پوشش خسارتهای جانی احتمالی برای مسافران تورهای سیاحتی و زیارتی صادر می‌شود.
بیمه مسئولیت حرفهای مسئول فنی بیمارستان‌‌ها، کلینیک‌ها و درمانگاه‌‌ها
این بیمه‌نامه غرامت فوت و نقص عضو بیماران را که ناشی از تقصیر یا سهل‌انگاری مسئول فنی (در چهارچوب وظایف محوله از جانب وزارت بهداشت و درمان در محدوده بیمارستان) میباشد، جبران مینماید. خسارتهای وارد شده به افراد به دلیل عدم کارایی، فقدان و یا نقص در امکانات پزشکی، تجهیزات فنی، تأسیساتی، تغذیه نادرست در مدت مداوا، جراحی و دوران بستری بیمار که منجر به خسارتهای بدنی بیماران گردد، تحت پوشش بیمه‌نامه مسئولیت حرفهای بیمارستان‌‌ها خواهد بود.
بیمه مسئولیت حرفهای مدیران و ناجیان استخر
در این بیمه‌نامه خسارات جانی وارد به شناگران که ناشی از مسئولیت مدیر استخر یا ناجیان غریق باشد، جبران میگردد. مدیر استخر می‌تواند جبران خسارات جانی وارد به ناجیان غریق را نیز از بیمه‌گر درخواست نماید.
بیمه مسئولیت حرفهای شرکت‌های نصب و نگهداری آسانسور، بالابر و پله برقی
با وجود اینکه که تعمیر و نگهداری دوره‌‌ای آسانسورها از طرف مالکین ساختمانهای تجاری و مسکونی انجام می‌شود اما بروز حوادث ناشی از سهل انگاری در نگهداری آنها سبب ورود صدمات جانی به استفاده‌کنندگان از آسانسور میگردد. بیمه مسئولیت ،در این بیمه‌نامه جبران خسارتهای جانی، فوت و نقص عضو وارد به سرنشینان آسانسور تحت پوشش قرار می‌گیرد؛ منوط به اینکه مسئولیت بیمه‌گذار در حادثه رخ داده محرز و مشخص گردد.
بیمه مسئولیت حرفهای شهربازی و اماکن تفریحی
جبران خسارات ناشی از خطرات استفاده از دستگاههای شهربازی و اماکن تفریحی و مشکلات احتمالی که در حین استفاده از دستگاه‌‌ها برای استفاده‌کنندگان رخ می‌دهد، بر عهده مدیر شهربازی است.
بیمه مسئولیت حرفهای هتل داران و مدیران واحدهای اقامتی
بر اساس این شاخه بیمهای، خسارتهای جانی و مالی مسافران و میهمانان در اثر حوادث در طول مدت اقامت در هتل یا واحدهای اقامتی بیمه میگردد. بیمه مسئولیت ،در ضمن چنانچه واحد اقامتی دارای امکاناتی نظیر استخر، مجموعه ورزشی، پارکینگ و غیره باشد، خسارات مالی و جانی وارد به استفاده‌کنندگان جبران خواهد شد.
بیمه مسئولیت حرفهای مدیران مهدکودک
مدیران مهدکودک‌‌ها در قبال مشکلات احتمالی کودکان در مهدکودک مسئولیت دارند. هنگام وقوع حادثه برای کودکان تحت مراقبت در مهدکودک، خسارت ناشی از مسئولیت مدیران مهدکودک و یا مربیان میباشد؛ بیمه مسئولیت ،خسارت وارد شده، از طریق این بیمه‌نامه جبران خواهد شد.
بیمه مسئولیت حرفهای مدیر سینما
پوشش بروز خسارتهای جانی و خطرات احتمالی برای افراد استفاده‌کننده از سالنهای سینما، کنسرت و اجلاس به عهده مدیران این سالن‌ها میباشد.بیمه مسئولیت ، بیمه مسئولیت حرفهای مدیران سالنهای سینما، کنسرت و اجلاس به همین دلیل صادر می‌شود.
بیمه مسئولیت حرفهای مدیران رستورانها
این بیمه‌نامه خسارات جانی ناشی از خطرات احتمالی افراد استفاده‌کننده از فضا و تجهیزات رستورانها و استراحتگاههای ساحلی را پوشش می‌دهد.بیمه مسئولیت ، برای پوشش خطرات احتمالی در این مکان‌‌ها، بیمه مسئولیت مدنی مدیران رستورانها و استراحتگاههای ساحلی صادر می‌شود.
بیمه مسئولیت حرفهای نگهبانان مسلح بانکها
بیمه‌نامه مسئولیت نگهبانان مسلح بانکها، کلیه خسارات جانی و مالی ناشی از خطرات احتمالی نگهبانان مسلح بانکها را تحت پوشش قرار می‌دهد.
بیمه مسئولیت حرفهای تعمیرگاه‌های مجاز خودرو
این بیمه‌نامه با هدف پوشش کلیه خسارات احتمالی ناشی از خطرات موجود در تعمیرگاه‌های مجاز صادر می‌شود. بیمه مسئولیت ،مسئولیت تمام خسارتهای وارد شده بر خودروها در طول مدتی که در تعمیرگاه‌‌ها هستند، بر عهده صاحبان تعمیرگاه‌‌ها میباشد.
بیمه مسئولیت حرفهای وکلای دادگستری
این بیمه‌نامه با هدف پوشش مسئولیت خسارتهای مالی ناشی از مسئولیت وکلای دادگستری در مقابل اشخاص ثالث صادر می‌شود.
بیمه مسئولیت حرفهای سردفتران و دفتریاران
این بیمه‌نامه با هدف پوشش خسارتهای مالی احتمالی ناشی از مسئولیت سردفتران و دفتریاران برای افراد ثالث صادر می‌شود.
بیمه مسئولیت حرفهای مراقبین در منزل
این بیمه‌نامه با هدف پوشش کلیه خسارتهای جانی ناشی از مسئولیت مراقبین کودک و سالمند در منزل صادر می‌شود.
3) بیمه مسئولیت تولیدکنندگان کالا
این بیمه‌نامه جهت پوشش مسئولیت تولیدکنندگان، در قبال خسارتهای جانی و یا مالی وارد شده به مصرف کنندگان کالاهای تولیدی و همچنین اشخاص ثالث که ناشی از عدم ایمنی و وجود عیب و نقص در کالای تولید و عرضه شده و کیفیت نامطلوب کالای تولیدی توسط وی میباشد.بیمه مسئولیت ،انواع بیمه مسئولیت تولیدکنندگان کالا شامل سه زیر رشته میباشد:
بیمه مسئولیت ناشی از تولید (کپسول اطفا حریق)
این بیمه نامه، با هدف جبران خسارات جانی و مالی وارد به مصرف کنندگان کالا و اشخاص ثالث ناشی از خطرات استفاده از کالا میباشد که در نتیجه عدم ایمنی و وجود عیب و نقص در کپسول اطفا حریق تولید و عرضه شده، به وقوع پیوسته باشد.
بیمه مسئولیت ناشی از تولید (گارانتی عایق‌های رطوبتی)
این بیمه‌نامه با هدف پوشش خسارتهای جانی و مالی ناشی از عدم عملکرد صحیح عایق‌های رطوبتی (گارانتی عایق‌های رطوبتی) صادر می‌شود.
بیمه مسئولیت ناشی از تولید (تولیدکنندگان)
این بیمه‌نامه، در بر گیرنده بیمه کیفیت محصول و پوشش خسارت وارد شده ناشی از استفاده محصول (شامل لوازم خانگی، قطعات خودرو، دستگاههای فیزیوتراپی و …) که در اثر وجود عیب و نقص در کالای تولید و عرضه شده و عدم ایمنی کالا رخ داده باشد، بنا به درخواست بیمه‌گذار، صادر می‌شود.
سایر انواع بیمه مسئولیت
بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان
بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان، خسارتهای جانی و صدمات جسمانی وارد شده به کارکنان و کارگران (تمامی کارکنان شاغل در محدوده کارگاه، اعم از کارگران ایرانی و غیر ایرانی) در محیط کار و در حین انجام کار، که کارفرما مسئول آن شناخته می‌شود، را تحت پوشش قرار می‌دهد. بیمه مسئولیت ،منظور از جبران خسارت جانی، شامل پرداخت هزینههای پزشکی و غرامت نقص عضو یا فوت کارکنان میباشد. بیمه‌نامه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان خود به سه زیر شاخه تقسیم می‌شود:
- بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما درقبال کارکنان بازرگانی، خدماتی، صنعتی، اداری
- بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان ساختمانی
- بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان عمرانی
بیمه مسئولیت قراردادی
این بیمه مسئولیت با هدف جبران خسارتهای مالی و جانی وارد شده به یک طرف قرارداد به علت تخلف طرف دیگر از تعهدات و شرایط مندرج در قرارداد میباشد. بیمه مسئولیت ،رشته بیمه مسئولیت قراردادی، خسارات مالی ناشی از موارد فوق را جبران مینماید.
بیمه اعتباری صداقت در امانت
این بیمه‌نامه با هدف پوشش بیمه‌گذاران در مقابل خسارت‌ها و زیان‌‌هاى ناشى از نادرستى و خیانت در امانت کارکنان در امور مالى و کسر موجوى انبارها، براى شرکت‌هاى بازرگانى صادر مى‌شود.
بیمه اعتباری فروش اقساطی
این بیمه‌نامه با هدف پوشش خسارت وارد شده به مؤسسات و شرکت‌‌هایی که به مشتریان خود وام یا اعتبار می‌دهند و یا کالا و خدمات خود را به صورت اقساطی به فروش می‌رسانند، ارائه می‌شود.بیمه مسئولیت ، این موسسات با وجود دریافت وثیقه از مشتریان باز هم با ریسک وصول نشدن مطالبات خود، یا خسارت ناشی از تأخیر در وصول آن روبه‌رو هستند. بیمه‌نامه اعتباری فروش اقساطی این ریسک‌‌ها را پوشش می‌دهد.
بیمه طرحهای خاص
این بیمه‌نامه‌ها با هدف پوشش خسارت در مواردی صادر می‌شود که برای بیمه‌گر جدید بوده و با عنوان طرحهای مخصوص از آنها یاد می‌شود. خسارات تحت پوشش این بیمه با توجه به نوع و پوشش بیمهای قابل ارائه، می‌تواند شامل خسارتهای مالی و جانی وارد شده به اشخاص ثالث و خسارت مالی وارد شده به موردبیمه باشد.بیمه مسئولیت ، خسارتهای تحت پوشش و میزان حق‌بیمه و سایر شرایط در این بیمه‌نامه‌ها، طبق توافق طرفین تعیین می‌شود.
شرایط عمومی بیمه نامه مسئولیت مدنی
موضوع قرارداد
جبران خسارتهای ناشی از مسئولیت مدنی بیمه‌گذار، طبق موضوع مندرج در شرایط خصوصی بیمه‌نامه در مقابل اشخاص ثالث است.
خسارتهایی که تحت پوشش بیمه مسئولیت مدنی قرار نمی‌گیرند
خسارتهایی که به دلیل عوامل زیر رخ دهد، حتی اگر بیمه‌گذار مسئول آنها شناخته شود، شامل تعهدات بیمه‌گر نخواهد بود:
- خسارت ناشی از عمد و تقلب بیمه‌گذار
- خسارت ناشی از انفجار هسته‌‌ای و تشعشعات رادیواکتیو
- خسارت ناشی از جنگ و انقلاب و شورش و اعتصاب و عوامل دیگری از این قبیل
- خسارت ناشی از تخلف از قوانین و نظامات دولتی
تعهدات بیمه‌گذار
- بیمه مسئولیت ،بیمه‌گذار در هنگام انعقاد قرارداد بیمه، موظف است اطلاعات خود را در مورد کیفیت خطر بیمه‌شده به طور کامل در اختیار بیمه‌گذار قرار دهد. درصورتی که بیمه‌گذار عمداً از بیان مطلبی که موضوع خطر را تغییر دهد، خودداری کند و یا اظهار خلاف واقع نماید؛ حتی اگر مطلب کتمان‌شده یا خلاف واقع اظهارشده هیچ تأثیری در وقوع حادثه نداشته باشد، قرارداد بیمه از تاریخ انعقاد، باطل و بلااثر خواهد بود.
- پرداخت حق‌بیمه باید پس از انعقاد قرارداد بیمه و یا دست کم قبل از وقوع حادثه حتما صورت بگیرد در غیر این‌صورت بیمه‌گر تعهدی در جیران خسارت ندارد. (پرداخت حق‌بیمه باعث رسمیت یافتن قرارداد بیمه است نه صدور آن)
- اگر در طول مدت بیمه تغییراتی در كیفیت و یا وضعیت موضوع بیمه به وجود آید كه باعث افزایش احتمال بروز حادثه شود، بیمه‌گذار موظف است این موضوع را به اطلاع بیمه‌گر برساند.
- بیمه مسئولیت ، موظف است برای جلوگیری از وقوع حادثه و افزایش خسارت وارد شده به موضوع بیمه، اقدامات و احتیاط‌‌های لازم را كه هركس عرفاً از مال خود می‌كند به عمل آورد. در صورتی که ثابت شود كه بیمه‌گذار عمداً از انجام این اقدامات خودداری کرده، بیمه‌گر می‌تواند به نسبت تاثیر اهمال بیمه‌گذار، خسارت پرداختی را کاهش دهد.
سایر تعهدات بیمه‌گذار
- مطابق قانون، بیمه‌گذار موظف است در کوتاه‌‌ترین زمان ممکن، وقوع حادثه را اعلام نماید. بیمه مسئولیت ،همچنین بیمه‌گذار موظف است مدارک مورد نیاز و سایر اطلاعات مربوط به حادثه و تعیین میزان خسارت را در اختیار بیمه‌گر قراردهد.
- بیمه‌گذار باید جهت بازدید از محل حادثه و انجام امور کارشناسی، همکاری لازم را با بیمه‌گر به عمل آورد.
- بیمه‌گذار موظف است در صورت تغییر نشانی و محل اقامت قانونی خود فوراً مراتب را بصورت کتبی به اطلاع بیمه‌گر برساند. در صورت تغییر نشانی و عدم اعلام آن به بیمه‌گر، نشانی و محل اقامت قبلی بیمه‌گذار معتبر شناخته می‌شود.
تعهدات بیمه‌گر
- مهمترین تعهد بیمه‌گر که اصولا بیمه برای آن تهیه می‌شود، پرداخت خسارت به طور کامل و در سریع‌‌ترین زمان ممکن به بیمه‌گذار زیان‌دیده است.
- بیمه‌گر موظف است تمام تعهدات و تکالیف بیمه‌گذار را در زمینه وظایف او هنگام بروز حوادث، تشدید خطر و کلا در تمام مدت اعتبار بیمه‌نامه و … در هنگام انعقاد قرارداد بیمه، اعلام نماید تا هیچ گونه حق و حقوقی از وی ضایع نشود.
- مواردی که موجب از بین رفتن حق و حقوق بیمه‌گذار می‌شود را به طور واضح و دقیق در قرارداد بیمه قید کند.
- بیمه مسئولیت ،در هنگام انعقاد قرارداد بیمه، بیمه‌گذار ممکن است اطلاعاتی به بیمه‌گر بدهد که در حکم اسرار زندگی و کار او تلقی شود. بیمه‌گر موظف است این اسرار را نزد خود حفظ کند و در اختیار اشخاص ثالث قرار ندهد.
- سایر تعهداتی که به موجب قانون به عهده طرفین معامله است و در شرایط خصوصی بیمه‌نامه درج شده است.
فسخ و بطلان بیمه‌نامه
بیمه‌نامه را می‌توان قبل از انقضای مدت آن، با اخطار قبلی کتبی، از طرف بیمه‌گر یا بیمه‌گذار در موارد زیر فسخ نمود :
از طرف بیمه‌گر
- درصورت عدم پرداخت حق‌بیمه و حق‌بیمه اضافی در سررسید‌های مقرر.
- در صورت تشدید خطر و عدم موافقت بیمه‌گذار به پرداخت حق‌بیمه اضافی مربوطه.
- بیمه مسئولیت ،در صورت کتمان یا اظهار خلاف واقع بیمه‌گذار به طور غیر عمد درباره وضعیت خطر و احراز این امر قبل از وقوع حادثه.
از طرف بیمه‌گذار
- در صورتی که تشدید خطر، کاهش یافته و یا از بین رفته باشد و بیمه‌گر به تخفیف حق‌بیمه راضی نشود.
- در صورت فسخ از طرف بیمه‌گر، باید حق‌بیمه مدتی که باقی مانده است به صورت روز شمار محاسبه و به بیمه‌گذار بازگردانده شود. بیمه مسئولیت ،(به استثنای موارد مندرج در قانون بیمه) در صورت فسخ بیمه‌نامه از طرف بیمه‌گذار، حق‌بیمه برگشتی بر اساس تعرفه بیمه کوتاه مدت محاسبه خواهد شد.
- در صورت تعدد بیمه مسئولیت، به این معنا که موضوع این بیمه‌نامه به موجب بیمه‌نامه‌های دیگری نیز مورد تأمین قرار گرفته باشد، در این صورت تعهد بیمه‌گر به تناسب مبلغی که خود بیمه نموده با مجموع مبالغ بیمه‌شده میباشد. خسارت موضوع این بیمه‌نامه با اطلاع بیمه‌گذار مستقیماً از طرف بیمه‌گر به شخص زیان‌دیده و یا ذی نفع وی پرداخت خواهد شد.
نحوه حل اختلافات
بیمه‌گر و بیمه‌گذار سعی خواهند کرد کلیه اختلافات ناشی از این بیمه‌نامه طریق داوری حل و فصل کنند.بیمه مسئولیت ، در این‌صورت هر یک از طرفین داور انتخابی خود را به طرف دیگر معرفی می‌کند. در صورتی که داوران مذکور به توافق نرسند یک نفر را به عنوان سر داور انتخاب می‌کنند. سر داور و داوران مبادرت به صدور حکم داوری می‌نمایند. بیمه مسئولیت ،در صورت عدم توافق در موارد داوری، رسیدگی به کلیه اختلافات مذکور در صلاحیت محاکم صلاحیت‌دار خواهد بود.
